Jak przebiega wywiad środowiskowy?
Wywiad środowiskowy to rozmowa, jaką pracownik socjalny musi odbyć z każdą osobą, która ubiega się o przyznanie pomocy finansowej, ma zamiar korzystać z usług opiekuńczych, uzyskać miejsce w domu dziennego pobytu, środowiskowym domu samopomocy, domu pomocy społecznej. Wywiad środowiskowy przeprowadzany jest również z osobami objętymi wsparciem asystenta rodziny, a także na wniosek innych niż ośrodek pomocy społecznej instytucji, m.in. Centrum Świadczeń Socjalnych.
Wywiad odbywa się zawsze w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby zainteresowanej uzyskaniem wsparcia. Wniosek o przyznanie pomocy możemy złożyć osobiście lub telefonicznie we właściwym dla naszego miejsca zamieszkania Wydziale Pomocy Środowiskowej. Adresy wydziałów i Punktów Pracy Socjalnej znajdziemy pod tym linkiem: https://mops.uml.lodz.pl/informacje/kontakt/. Pracownik socjalny odwiedzi nas w ciągu 14 dni roboczych od dnia złożenia takiego wniosku.
O co może spytać pracownik socjalny?
Celem wywiadu jest ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, zdrowotnej, zawodowej, dochodowej i majątkowej osób oraz rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej.
Pracownik socjalny na pewno zapyta nas, z kim mieszkamy, czy prowadzimy z tymi osobami wspólne gospodarstwo domowe, jakie są relacje w naszej rodzinie. Poza tym musi poznać naszą sytuację finansową - czy występują jakieś obciążenia i zadłużenia, jakie są koszty utrzymania mieszkania. Będzie interesował się także tym, czy w rodzinie występują problemy związane z przemocą bądź uzależnieniem od alkoholu, leków i substancji psychoaktywnych.
Istotną częścią wywiadu jest poznanie sytuacji zdrowotnej osoby zainteresowanej uzyskaniem wsparcia, ponieważ orzeczenie o umiarkowanym i znacznym stopniu niepełnosprawności będzie uprawniać do przyznania pomocy w formie zasiłku stałego.
Pracownik socjalny będzie też pytał o nasze zatrudnienie - czy pracowaliśmy, jakie są nasze umiejętności i doświadczenie nabyte podczas świadczenia pracy, czy ukończyliśmy kursy bądź szkolenia zawodowe. Jeśli ktoś nie pracuje, pracownik MOPS będzie chciał wiedzieć, czy jest zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy i z czego wynikają jego problemy z podjęciem aktywności zawodowej. Celem pytań jest pomoc w podjęciu aktywności zawodowej, oczywiście jeśli stan zdrowia klienta na to pozwala.
Pytania mogą być bardzo osobiste, pamiętajmy jednak, że pracownik socjalny obowiązany jest zachować w tajemnicy wszelkie informacje, jakie uzyska w toku czynności zawodowych. O naszej sytuacji nie będzie opowiadał osobom postronnym. Nie będzie też rozpytywał o sytuację klienta wśród jego sąsiadów.
Jeśli zaistnieje taka potrzeba, dane klientów pozyskane podczas wywiadu środowiskowego przekazywane są na podstawie umów powierzenia i współadministrowania danych oraz odrębnych przepisów m.in. agencjom usługowo-opiekuńczym, placówkom oświatowym, firmom serwisowym oraz organizacjom pozarządowym, z którymi MOPS podpisał umowy na realizację zadań publicznych. Informacje na temat sytuacji życiowej klienta mogą zostać przekazane także na wniosek sądu czy prokuratury.
Jakie dokumenty przygotować?
Podczas wywiadu środowiskowego pracownik socjalny kompletuje dokumenty, które będą potrzebne do przyznania pomocy. Przed jego wizytą warto przygotować:
- dokument potwierdzający tożsamość ,
- aktualną decyzję o wysokości otrzymywanego świadczenia z takich instytucji jak:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Centrum Świadczeń Socjalnych, - zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia,
- decyzję o rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy,
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
- dokument o wysokości opłat mieszkaniowych, kosztów leków lub leczenia.
Czas, jaki pracownik socjalny poświęci na przeprowadzenie wywiadu, zależy od indywidualnych potrzeb klienta. My również możemy zadawać mu pytania, np. o różne formy pomocy – czy i jak moglibyśmy z nich skorzystać.
Pamiętajmy, że wywiad środowiskowy jest niezbędny do wydania decyzji o przyznaniu lub odmowie świadczenia z pomocy społecznej. Mamy prawo nie zgodzić się na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, ale nasz brak zgody może być podstawą do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o jego przyznaniu lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
Podobnie może skończyć się udzielanie przez klienta podczas wywiadu nieprawdziwych informacji na temat sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej. Decyzja o przyznaniu świadczenia może być zmieniona lub uchylona, co będzie wiązało się z koniecznością zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy.
Zgodnie z art. 109 ustawy o pomocy społecznej klient jest zobowiązany
do poinformowania pracownika socjalnego o każdej zmianie swojej sytuacji życiowej, która ma wpływ na otrzymywane wsparcie.